การดูดเสมหะจากหลอดลม (Tracheal suction)
|
โดย วรการ วิไลชนม์
|
ข้อบ่งชี้
1. เพื่อกำจัดเสมหะในหลอดลมที่ผู้ป่วยไม่สามารถกำจัดออกไปได้เองด้วยการไอ ในผู้ป่วยที่ใส่ท่อหลอดลม หรือได้รับการเจาะหลอดลม (endotracheal or tracheostomy tube)
2. เพื่อนำเอาเสมหะไปใช้ในการตรวจทางห้องปฏิบัติการ
ข้อควรระวัง
1. ผู้ป่วยที่มีภาวะพร่องออกซิเจน (hypoxemia) อย่างรุนแรง
2. ผู้ป่วยที่มีอาหารอยู่เต็มกระเพาะ จะทำให้เกิดการสำลักได้
3. ภาวะเลือดออกผิดปกติ
อุปกรณ์
• สายดูดเสมหะปลอดเชื้อ
• ถุงมือปลอดเชื้อ
• เครื่องดูดเสมหะ
• ตัวควบคุมสุญญากาศด้วยปลายนิ้ว (vacuum control-fingertip)
• น้ำเกลือนอร์มัลปลอดเชื้อ
• ขวดสะอาดปลอดเชื้อในกรณีสำหรับเก็บเสมหะ
วิธีการ
1. ก่อนการดูดเสมหะ ถ้าผู้ป่วยหายใจเองให้เพิ่มความเข้มข้นของออกซิเจนที่ใช้ประมาณ 2-3 นาที ถ้าผู้ป่วยใช้เครื่องช่วยหายใจ
ให้ปรับความเข้มข้นของออกซิเจนเป็น 100 % หรือปลดผู้ป่วยจากเครื่องแล้วบีบ Ambu bag ที่เปิดออกซิเจนเต็มที่ ประมาณ
2-3 นาที
2. สวมมือขวาด้วยถุงมือปลอดเชื้อ ใช้มือขวาหยิบสายดูดเสมหะจากภาชนะที่เก็บแล้วกระชับสายให้อยู่ในอุ้งมือโดยระวังการ
ปนเปื้อน
3. ใช้มือซ้ายถือสายจากเครื่องดูดที่ต่อเข้ากับตัวควบคุมสุญญากาศด้วยปลายนิ้ว แล้วต่อกับสายดูดเสมหะที่ถืออยู่ในมือขวา ใช้นิ้ว
หัวแม่มือข้างซ้ายปิดรูที่ตัวควบคุมเมื่อต้องการดูด
4. เปิดเครื่องดูดทดลองควบคุมแรงดูดให้ได้ระหว่าง 8 0 -1 2 0 มม . ปรอท
5. ปลดข้อต่อท่อหลอดลมจากสายเครื่องช่วยหายใจหรือจากสายส่งออกซิเจน ใช้มือขวาสอดสายดูดเสมหะผ่านท่อหลอดลมอย่าง
รวดเร็ว
6. เมื่อสอดสายดูดเสมหะเข้าไปในหลอดลมลึกลงไปจนใส่เข้าไปไม่ได้อีกแล้ว ใช้นิ้วหัวแม่มือซ้ายปิดรูที่ตัวควบคุมเพื่อดูด และ
ปล่อยเป็นระยะ โดยดูด 2-3 วินาทีแล้วหยุด ดึงสายขึ้นเล็กน้อยแล้วทำซ้ำ ระหว่างดูดเสมหะถ้าสายดูดไม่มีรูด้านข้าง ให้หมุน
สายดูดด้วยเพื่อให้ดูดได้ทั่วถึง ใช้เวลาโดยรวมสำหรับการดูดเสมหะแต่ละครั้งประมาณ 15 วินาที หรือชั่วอึดใจของผู้ทำการ
ดูดเสมหะ เนื่องจากแขนงหลอดลมข้างขวาจะเฉียงน้อยกว่าซ้ายทำให้สายดูดเข้าหลอดลมข้างขวาง่ายกว่า ดังนั้นถ้าต้องการให้
สายดูดเข้าหลอดลมข้างซ้ายให้หันหน้าผู้ป่วยไปทางขวา
7. ถ้าผู้ป่วยมีเสมหะมาก ให้ทำการดูดซ้ำอีก 2-3 ครั้ง ถ้ายังไม่หมดให้ต่อออกซิเจนกลับเข้าไปหรือบีบ Ambu TM bag ใหม่
แล้วจึงทำการดูดเสมหะซ้ำ
8. เมื่อดูดเสมหะหมดแล้ว ให้ดูดน้ำเปล่าผ่านสายดูดเล็กน้อยก่อนปลดใส่ภาชนะที่ใช้รวบรวมสายดูดหลังใช้งานแล้ว
9. ถ้าเสมหะเหนียวข้นมาก ให้หยอดน้ำเกลือนอร์มัลปลอดเชื้อประมาณ 2-5 มล . เข้าหลอดลมก่อนดูดเสมหะ จะทำให้ดูดเสมหะ
ได้ดีขึ้น
